شرایط انحلال یک شرکت ممکن است با اراده افراد و شرکاء ایجاد شود و یا در مواردی ممکن است از اراده آنها خارج باشد و در شرایطی خاص مانند فوت شرکاء، برشکستگی و….
انحلال شرکت به معنی از بین رفتن، برچیده شدن و تعطیل شدن شرکت است و مطابق با قانون تجارت، شرکاء و سهامداران شرکت وظیفه دارند که پس از انحلال و برچیده شدن شرکت، این موضوع را بصورت رسمی به مرجع ثبتی کشور که بنام اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیر تجاری شناخته می‌شود اعلام نمایند تا موضوع انحلال شرکت بصورت رسمی به ثبت برسد که به این فرآیند در اصطلاح ثبت انحلال شرکت گفته می‌شود.
شرکت های تجاری چگونه منحل می شوند ؟
- از طریق مراجعه به مراجع ذی صلاح قضایی و به حکم دادگاه
- بوسیله صدور حکم ورشکستگی شرکت
- توسط ارکان تصمیم گیرنده شرکت‌ها
آیا ثبت انحلال شرکت دارای محدودیت زمانی است؟
برای پاسخ به این سوال باید قائل به تفکیک شویم، چراکه در مورد شرکت سهامی خاص، قانونگذار محدودیت زمانی تعیین نموده و اعلام کرده است که شرکت پس از انحلال باید ظرف ۵ روز موضوع انحلال را به مرجع ثبت شرکت اطلاع دهد.
توضیح آنکه با توجه به بخشی از ماده ۲۰۹ لایحه اصلاحی قانون تجارت، تصمیم راجع به انحلال و اسامی مدیر یا مدیران تصفیه و نشانی آنها باید با رعایت ماده ۲۰۷ لایحه اصلاحی قانون تجارت، باید ظرف مدت ۵ روز از طرف مدیران تصفیه به مرجع ثبت شرکت اعلام شود تا پس از ثبت برای اطلاع عموم در روزنامه رسمی و روزنامه کثیر الانتشاری که اطلاعیه‌ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر میگردد آگهی شود.
اما در مورد شرکت‌های با مسئولیت محدود، تضامنی، تعاونی، نسبی، مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی چنین محدودیتی وجود ندارد.
در عمل نیز کارشناسان اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیر تجاری فقط در مورد شرکت سهامی خاص، رعایت مهلت ۵ روزه را بررسی می‌نمایند.
نحوه ثبت انحلال شرکت به چه صورت است؟
۱- تشکیل مجمع عمومی فوق العاده و تصمیم به انحلال شرکت است
۲- اقدام به تعیین مدیر تصفیه نماید دذ مجمع عمومی فوق العاده شرکت
نکته: از زمان انتخاب مدیر تصفیه، وظایف و اختیارات اعضاء هیئت مدیره شرکت خاتمه یافته تلقی می‌شود و مدیر تصفیه نماینده شرکت منحل شده و در حال تصفیه محسوب می‌شود.
۳- باید نسخه‌ای از صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده شرکت که تصمیم به انحلال شرکت گرفته و مدیر تصفیه را نیز تعیین نموده است و به امضاء شرکاء و سهامداران شرکت و مدیرتصفیه رسیده است به همراه مدارک ذیل به اداره ثبت شرکت‌ها از طریق باجه‌های پستی منتخب و بوسیله پست پیشتاز ارسال گردد
۴- پس از بررسی پرونده توسط کارشناس مرجع ثبت شرکت‌ها چنانچه کلیه موارد قانونی رعایت شده باشد و مدارک نیز تکمیل باشد، مرجع ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری اقدام به ثبت انحلال شرکت می‌نماید و در سامانه اداره ثبت شرکت ها به متقاضی اعلام می‌شود که به اداره ثبت شرکت‌ها مراجعه نموده و ضمن پرداخت هزینه‌های قانونی مربوط به ثبت انحلال شرکت ، ذیل دفاتر مربوطه را نیز امضاء نماید و مدارک را تحویل بگیرد
نکته: در این مرحله مدیر تصفیه شرکت و یا وکیل دادگستری می‌توانند به اداره ثبت شرکت‌ها مراجعه و اقدامات مندرج در بند ۴ را به انجام برسانند.
۵- پس از این مرحله باید ثبت انحلال شرکت در روزنامه رسمی کشور و روزنامه کثیر الانتشار مربوط به آگهی‌های شرکت، آگهی شده و به اطلاع عموم مردم برسد
۶- از این پس مدیر تصفیه کلیه اقداماتی که در جهت تصفیه امور شرکت و وصول مطالبات شرکت و پرداخت دیون و بدهی‌های شرکت به افراد خارج از شرکت و سهامداران و شرکاء است را انجام میدهد و در واقع نماینده شرکت منحل شده و در حال تصفیه محسوب میگردد
۷- پس از منحل نمودن شرکت، در تمامی آگهی‌ها و اوراق و نوشتجات و اسناد شرکت، باید پس از نام شرکت عبارت “در حال تصفیه” ذکر گردد.
آثار قانونی انحلال شرکت ؟
۱- حفظ نام و اقامتگاه شرکت
۲- تمام دارایی‌های شرکت در مالکیت خود شرکت باقی می‌ماند
۳- اگر علت انحلال شرکت ورشکستگی نباشد، شرکت می‌تواند پس از انحلال و در زمان تصفیه، از دادگاه صالح درخواست صدور حکم ورشکستگی بنماید
۴- مدیر تصفیه و یا اداره تصفیه امور ورشکستگی می‌تواند اقدام به انعقاد قرارداد و انجام معاملات جدیدی که برای پرداخت بدهی‌های شرکت لازم است بنماید و چنین معاملاتی کاملاً نافذ و قانونی است
۵- پس از منحل شدن شرکت، قابلیت تبدیل شرکت از نوعی به نوع دیگر از بین می رود، زیرا شخصیت حقوقی با همان نوع قبل از شرکت صرفاً برای انجام امور تصفیه و پرداخت دیون و وصول مطالبات باقی می‌ماند و امکان تبدیل شرکت به نوعی دیگر از شرکت‌ها بطور کل از بین می‌رود.