مختلط

شرکت مختلط به شرکتی گفته می شود که دارای یک یا چند شریک ضامن و یا بامسئولیت محدود و یا شرکاء سهامی باشد و به همین جهت مختلط نامیده می شوند. زیرا مسئولیت شرکاء با هم فرق داشته و متفاوت می باشد

 شرکت های مختلط به دو قسم تقسیم گردیده اند :

۱-شرکتهای مختلط سهامی

این شرکت در حقیقت به منزله ترکیبی است از شرکت تضامنی و شرکت سهامی که در آن تعدادی شریک ضامن و تعدادی شریک دارای سهم می باشد، شرکت مختلط سهامی تحت نامی مخصوص بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می‌شود.  سهام شرکای سهامی به صورت سهام یا قطعات مساوی درآمده است و به میزان سهامی که آورده‌اند مسئول هستند. شریک ضامن نیز کسی است که سهامش به صورت سهام در نیامده و مسئول تمامی قروضی است که علاوه بر دارایی شرکت نیز ممکن است پیدا شود همچنین روابط بین آن‌ها مانند شرکت تضامنی است.

۲-شرکت مختلط غیرسهامی

شرکت مختلط غیر سهامی برای امور تجارتی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می‌شود شریک ضامن مسئول تمامی قروضی است که علاوه بر دارایی شرکت ممکن است پیدا شود شریک با مسئولیت محدود به میزان سرمایه‌ای که در شرکت گذاشته است مسئولیت دارد. به بیانی دیگر در شرکت مختلط سهامی شرکا ضامن با شرکا با مسئولیت محدود هر دو جمع می‌شوند و شرکاء ضامن به روش شرکت تضامنی و شرکاء دیگر به طریق شرکت با مسئولیت محدود رفتار می‌نمایند.

الف- شرکاء سهامی

کسانی هستند که سرمایه آن ها به صورت سهام یا قطعاتی که دارای ارزش مساوی است و مسئولیت آنان تا میزان همان سرمایه آن هاست که در شرکت به کار اندوخته اند و مازاد بر سرمایه خود مسئولیت و تعهدی ندارند.

ب- شرکاء ضامن

کسانی هستند که سرمایه آنان به صورت سهام درنیامده بلکه به صورت سهم الشرکه می باشد و مسئول کلیه قروضی هستند که شرکت ممکن است علاوه بر دارایی خود پیدا نماید و در صورتیکه شرکاء ضامن متعدد باشند روابط آن ها با یکدیگر تابع مقررات و ضوابط مربوط به شرکت های تضامنی خواهد بود. در شرکت های مختلط سهامی چند مطلب حایز اهمیت است 

مهمترین وجوه تمایز بین شرکت های سهامی و شرکت های مختلط غیرسهامی را می توان از قرار زیر برشمرد :
۱. ازجهت نام شرکت : در شرکت های سهامی، عبارت ( شرکت سهامی عام) یا ( شرکت سهامی خاص) قبل از نام شرکت یا بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت ذکر می شود.
ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، عبارت ( شرکت مختلط ) بدون وجود قید قانونی تقدم و تأخر ذکرخواهد گردید.به علاوه لااقل اسم یک نفرازشرکای ضامن.
۲. از جهت نوع شرکاء : در شرکت های سهامی، یک نوع شریک وجود دارد که به نام صاحب سهام یا سهامدار نامیده می شود. ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، دو نوع شریک وجود دارد که عبارتند از : یک _ شریک ضامن و دو_ شریک با مسئولیت محدود.
۳. شرکت های سهامی عام به وسیله هیأت مؤسس و با پذیره نویسی سهامداران تشکیل می شود. ولی در شرکت مختلط غیرسهامی، تشکیل شرکت به موجب قرارداد رسمی است که شرکتنامه نامیده می شود.
۴. تنظیم اساسنامه درشرکت های سهامی عام به وسیله هیأت مؤسس و درشرکت های سهامی خاص به وسیله مجمع عمومی الزامی است. ولی درشرکت های مختلط غیرسهامی تنظیم اساسنامه الزامی نیست، بلکه تنظیم شرکت نامه اجباری است.
۵. در شرکت های سهامی مجمع عمومی : مؤسس، عادی و فوق العاده تشکیل می شود. ولی شرکت مختلط غیرسهامی، مجمع عمومی بدان شکل ندارد. و تصمیمات به وسیله شرکاء اتخاذ می شود.
۶. درباره اداره امور شرکت : در شرکت های سهامی، صاحبان سهام در اداره امور شرکت حقوق مساوی دارند. ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، اداره امور شرکت به عهده شریک یا شرکای ضامن است و شریک با مسئولیت محدود در اداره امور شرکت نه حقی دارد و نه تکلیفی.
۷. در مورد مسئولیت شرکاء : درشرکت های سهامی، مسئولیت هریک ازصاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آنهاست. ولی درشرکت مختلط غیرسهامی شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بردارایی شرکت پیدا شود، ومسئولیت شریک با مسئولیت محدود، فقط تا میزان سرمایه ای است که درشرکت گذارده یا بایستی بگذارد.
۸. ازلحاظ بازرسی و نظارت درامور شرکت : درشرکت های سهامی، نظارت در گردش امور شرکت به عهده بازرس یا بازرسان است. ولی درشرکت مختلط غیرسهامی، نظارت درگردش امورشرکت، حق شرکای با مسئولیت محدود می باشد.
۹. ازحیث حداقل تعداد شرکاء : درشرکت های سهامی خاص حداقل تعدادلازم برای تشکیل شرکت سه نفر است و در شرکت های سهامی عام، حداقل تعداد لازم برای تشکیل شرکت ۵ نفر است. ولی درشرکت مختلط غیرسهامی، حداقل شرکاء از یک شریک ضامن و یک شریک با مسئولیت محدود تشکیل می یابد.
۱۰. درباره نقل وانتقال سهام وسهم الشرکه : درشرکت های سهامی عام، نقل وانتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی صاحبان سهام باشد، و در شرکت های سهامی خاص اساسنامه تعیین تکلیف می کند. ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، هیچ شریک با مسئولیت محدود، نمی تواند بدون رضایت سایر شرکاء شخص ثالثی را با انتقال تمام یا قسمتی از سهم الشرکه خود به او، داخل شرکت کند؛ واگر بدون اجازه سایر شرکاء اقدام به نقل وانتقال سهم الشرکه نماید، حق نظارت و یا حق دخالت درامورشرکت از منتقل الیه سلب می شود. بدیهی است، سلب حق نظارت ناظر به موردی است که تازه وارد شرکت، به صورت شریک با مسئولیت محدود وارد شرکت می شود و سلب حق دخالت، ناظر به موردی است که تازه وارد به شرکت، به صورت شریک ضامن وارد شرکت می شود. زیرا ممکن است شریک ضامن که سهم الشرکه خود را بدون اجازه سایر شرکاء انتقال داده، علاوه بر طرح فنی و دانش تخصصی خود، سهم الشرکه ای هم درشرکت داشته باشد و خواسته باشد آن را به دیگری انتقال دهد.
۱۱. از لحاظ انتخابی و قانونی بودن بازرسان و مدیران شرکت : اعضای هیأت مدیره و بازرسان در شرکت های سهامی انتخابی بوده و بازرسان ممکن است خارج از صاحبان سهام انتخاب شوند. ولی در شرکت مختلط غیرسهامی، مدیران و بازرسان هردو قانونی است؛ یعنی قانوناً اداره امور شرکت به عهده شرکای ضامن است و حق نظارت در گردش امور شرکت به عهده شرکای با مسئولیت محدود می باشد.
۱۲. از جهت تقسیم منافع : در شرکت های سهامی، منافع به نسبت سهام آنها تقسیم می شود. ولی تقسیم منافع در شرکت مختلط غیرسهامی، براساس پیش بینی شرکت نامه، برای شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود، به طور جداگانه معین می شود و سهم شرکای ضامن از منافع، درصورت سکوت اساسنامه یا شرکت نامه، بین آنان به طور مساوی تقسیم می شود. ولی سهم شرکای با مسئولیت محدود بین آنان نسبت به سهم الشرکه آنان تقسیم می گردد.
۱۳. در مورد انحلال : شرکت مختلط غیرسهامی، ممکن است به درخواست یکی از شرکای ضامن یا درصورت فسخ یکی ازشرکای ضامن، منحل شود. ولی درشرکت های سهامی هیچ یک از صاحبان سهام،چنین حقوقی ندارند.

اداره هر شرکت مختلط غیرسهامی به عهده شرکاء ضامن است و حدود اختیارات آن ها همان مواردی است که در شرکت های تضامنی بیان گردیده و مسئولیت آن ها به همین نحو است و شرکاء با مسئولیت محدود در اداره شرکت نقش و دخالتی ندارند ، همان طوری که ماده ۱۴۵ قانون تجارت می گوید :
” شرکت بامسئولیت محدود نه به عنوان شریک حق اداره کردن شرکت را دارد و نه اداره امور شرکت از وظایف او است “
و ماده ۱۴۴ قانون مزبور چنین تصریح دارد :
” اداره شرکت مختلط غیرسهامی به عهده شریک یا شرکاء ضامن و حدود اختیارات آن ها همانست که در شرکت های تضامنی مقرر گردیده است .”

– یک نسخه مصدق از شرکت نامه
– یک نسخه مصدق از اساسنامه
– اسامی مدیر یا مدیران شرکت
– نوشته ای با امضای مدیر شرکت ،حاکی از تعهد پرداخت تمام سرمایه و پرداخت واقعی لااقل ثلث از آن سرمایه
– سوابق مصدق از تصمیمات مجمع عمومی در موارد مذکور در مواد ۴۰،۴۱،۴۴
– نوشته ای با امضای مدیر شرکت،حاکی از پرداخت تمام سرمایه ی نقدی شرکای ضامن و تسلیم تمام سرمایه ی غیر نقدی با تعیین قیمت حصه های غیر نقدی .