یکی از متداول ترین انواع شرکت های تجاری در ایران، شرکت های سهامی هستند .ماده ۴ لایحه اصلاح قانون تجارت می گوید: شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود: شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است ، در شرکت سهامی ، سرمایه شرکت به سهام متساوی القیمه تقسیم شده ، مبلغ اسمی سهام وحتی در صورت تجزیه آن به قطعات سهام باید متساوی باشد.
- شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه ی آن توسط موسسین تامین گردیده است ، مواد اصلاحی قانون تجارت با تشریفاتی کمتر و اموری ساده تر که طبعاً شرکا کمتری دارد ، یک نوع شرکت سهامی مقرر داشته که شرکت سهامی خاص نامیده می شود.
سرمایه ی شرکت سهامی خاص نباید کمتر از یک میلیون باشد.در صورتی که به عللی سرمایه ی شرکت تقلیل پیدا کند باید شرکا در ظرف یکسال آن را جبران کنند .در غیر این صورت شرکت را به نوع دیگر از شرکت ها از قبیل با مسئولیت محدود یا تضامنی تبدیل نمایند.
- سایر مشخصات شرکت های سهامی خاص عبارت است از:
- شرکت های سهامی باید دارای اساسنامه باشند. برابر ماده ۸ لایحه اصلاحی ۲۴/۱۲/۴۸ اساسنامه باید شامل این نکات باشد:
- نام شرکت
- موضوع شرکت بطور صریح و منجز
- مدت شرکت
- مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن در صورتی که تاسیس شعبه مورد نظر باشد.
- تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آن ها و هر گاه ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعیین تعداد
- خصوصیات و امتیازات اینگونه سهام
- تعیین مبلغ پرداخت شده هر سهم و نحوه مطالبه بقیه اسمی هر سهم و مدتی که باید مطالبه شود که البته این مدت بیش از ۵ سال نمی باشد
- نحوه انتقال سهام بانام
- طریقه تبدیل سهام بانام به سهام بی نام و بالعکس
- در صورت پیش بینی امکان صدور اوراق قرضه، ذکر شرایط و ترتیب آن ها شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه
- مواقع و ترتیب دعوت مجامع
- مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره آن ها
- تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت ماموریت و نحوه تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت نموده و یا استعفا می کنند یا به جهات قانونی محجور، معزول و یا ممنوع می گردند.
- تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران
- تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بپردازند، قید اینکه شرکت دارای چند نفر بازرس خواهد بود و نحوه انتخاب و مدت ماموریت آن ها
- تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و مجمع عمومی سالانه
- نحوه انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه امور آن
- چگونگی تغییر اساسنامه